Salt Galata'da Sergi Turu: Sabiha Bozcalı

Mekan: Salt Galata

Etkinlik: Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı – 22 Aralık 2015, 6 Mart 2016

Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı Sergisi 22 Aralık 2015’te Global Yatırım Holding desteğiyle Salt Galata’da ziyarete açıldı.. Sabiha Rüştü Bozcalı 1903 doğumlu. İlk işlerini Filarmoni Derneği’nde sergileyen sanatçı, eserlerinde endüstri üretimini konu yapan ilk kadın ressam olarak nitelendiriliyor. Bozcalı, Yurt Gezileri Programı kapsamında Zonguldak’a gitmiş, fabrika ve santrallerdeki çalışma koşullarını işleyen eserler yapmıştı. Ancak Sabiha Bozcalı’ının endüstri konulu birçok resmi, sergi listelerinde olmasına rağmen, bu eserlerin şu anda nerede olduğu bilinmemektedir.

Bozcalı, Münih ve Berlin’de eğitim gördükten sonra İstanbul’daki Sanayi-i Nefîse Mektebi’ne devam etti. İllüstrasyonları Reşat Ekrem Koçu’nun “İstanbul Ansiklopedisi”nin yanı sıra “Milliyet”, “Yeni Sabah”, “Cumhuriyet”, “Ulus” ve “Tercüman” gazetelerinde yayımlandı. Bozcalı’nın resimlediği kitaplar arasında Orhan Veli’nin Türkçeye çevirdiği “La Fontaine Masalları”, Reşat Ekrem Koçu’nun “İstanbul Ansiklopedisi”, Osmanlı Padişahları ile Nezihe Araz’ın “Anadolu Evliyaları ve Yunus Emre” eserleri yer alıyor. Bozcalı, Ressamlar Derneği’nin kurucu üyeleri arasında yer alıyordu. Sanatçı, Türk Ressamlar Cemiyeti üyesiydi. Sergi, Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet’e geçiş döneminde yetişen Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı’nın hayatı üzerine kurulmuş. Türkiye’nin ilk kadın illüstratörlerden olan Bozcalı’nın tarihteki yerini lanse eden sergide sanatçının karakalem desenleri, eskizleri, tuvalleri ve illüstrasyonlarına yer verildi.

Tüm bu klasik eserler Salt farkıyla yenilikçi sergileme teknikleriyle sunulmuş. Sergileme için kullanılan malzemelerden, eser yerleşim planına kadar çok iyi tasarlanmış ve mekan doyurucu, keyifli bir alan haline getirilmiş.

Yerleşim planı da en az malzemeler kadar göz önünde tutulmuş. Her hangi bir yönlendirme işaretine gerek kalmaksızın eserlerin izleyiciyi yönlendirdiği etkili bir yerleştirme göze çarpıyor. Aydınlatma araçları ölçülü, dikkati istenilen noktaya odaklayan ve izleyiciyi rahatsız etmeyen biçimde kullanılmıştı. Fonda kullanılan müzik ise tamamlayıcı unsurlardan bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Ses düzeyi ve melodi seçimi oldukça başarılı bir şekilde ayarlanmıştı. Müziğin verdiği doygunluk, eserler ve izleyiciler arasındaki iletişimi güçlendiriyordu.

Sergileme tekniklerinin başarısının yanında eserlerin muazzamlığıda sergiyi çekici yapan diğer unsurlardan biri. Etkili bir desen tekniğine sahip olan Bozcalı’nın çizimleri dikkat çekici. Girişten itibaren sanatçıya ait bazı kişisel eşyalar ve kara-kalem desen çalışmaları görüyoruz. Ardından dönüş noktasına yerleştirilmiş yağlı boya röprodüksiyon eser farklı bir malzeme olarak karşımıza çıkıyor. Bozcalı’nın kendi kaleminden çıkmış mektuplardan ve günlüklerden alıntılanan satırların eserlerin üstüne yerleştirilmesi ise hem sergileme teknikleri açısından verimli hem de sanatçının çok yönlü kişiliğini yansıtıyor olması bakımından önemli bir nokta. Sergi Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı’nın hayatını ve eserlerini anlatırken bir yandan da dönemin koşulları hakkında düşünmeye sevk ediyor.

Serginin ele alınış biçimi dönemin şartları, kadının toplumsal yeri ve sanat hakkında pek çok okuma yapmamızı sağlıyor. Oldukça verimli ve bilgilendirici bir sergi. Son dönemde sergileme teknikleri açısından gördüğümüz en başarılı örnek olarak karşımıza çıkan serginin ziyaret tarihinin uzatılması başarının bir göstergesidir.